Forklift gibi kaldırma

iletme makinalarının yanlış kullanılması ve kusurlu araçların kullanılması neticesinde çok sayıda üzücü kazalar yaşanmaktadır. Forkliftlerin periyodik muayenelerinin yapılması hem güvenli çalışma koşullarının gereği, hem de yasal mevzuatların zorunlu kıldığı bir uygulamadır.

VARAL MÜHENDİSLİĞİN; yeterli teknik teçhizat ve bilgi birikimine sahip makine, malzeme mühendisleri tarafından yapılan kaldırma iletme ekipmanların periyodik kontrolleri, bu cihazların neden olabileceği iş kazalarının azaltılmasına, önlenmesine ve iş güvenliğinin sağlanmasına yardımcı olmaktadır.

VARAL MÜHENDİSLİK, uzman ekip ve ekipmanları ile gerçekleştirdiği forklift muayenelerinde, ilgili ekipmanın ve yardımcı ekipmanların kaldırma iletme işini güvenli olarak gerçekleştirebildiğini, ekipmanın test gerekliliklerini sağladığını kontrol ederek, tespit edilen eksiklikleri, uygunsuzlukları veya tehlikeli durumları raporlar.

6331 sayılı “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” uyarınca çıkarılan ve 25.04.2013 tarih ve 28628 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği”, işyerlerinde bulunan ekipmanların kullanımı ile ilgili sağlık ve güvenlik yönünden uyulması gereken asgari şartları belirlemiştir.

İş Ekipmanları Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

Bu Yönetmeliğin amacı, iş yerinde iş ekipmanlarının kullanımı ile ilgili sağlık ve güvenlik yönünden uyulması gerekli asgari şartları belirlemektir. 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren tüm iş yerlerini kapsar. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30 ve 31 inci maddeleri ile 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2 ve 12 nci maddelerine dayanılarak ve 3/10/2009 tarihli ve 2009/104/EC sayılı Avrupa Birliği Direktifine paralel olarak hazırlanmıştır.

Kaldırma ve iletme ekipmanları

2.2.1. Standartlarda aksi belirtilmediği sürece, kaldırma ve iletme ekipmanları, beyan edilen yükün en az 1,25 katını, etkili ve güvenli bir şekilde kaldıracak ve askıda tutabilecek güçte olur ve bunların bu yüke dayanıklı ve yeterli yük frenleri bulunur.

2.2.2. Kaldırma ve iletme ekipmanlarının periyodik kontrolleri, makine mühendisleri, makine veya metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler ya da makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır. Söz konusu periyodik kontrollerde tahribatsız muayene yöntemlerinin kullanılması durumunda, bu yöntemler sadece TS EN ISO 9712 standartına göre eğitim almış mühendisler, teknik öğretmenler, teknikerler veya yüksek teknikerler tarafından uygulanabilir.

2.2.3. Madde 2.2.1.’de belirtilen kriterler saklı kalmak kaydı ile bir kısım kaldırma ve iletme ekipmanının periyodik kontrol kriterleri ve kontrol süreleri kaldırma iletme ekipmanlarında belirtilmiştir.

Forklift, istif makinası, lift, transpalet kontrolleri kapsamında; TS 10689, TS EN 1757-2, TS ISO 5057, TS 10201 ISO 3184, TS ISO 6055, TS ISO 1074 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılmaktadır.

Forkliftlerde birtakım emniyet ve güvenlik sistemlerinin bulunması zorunludur. Bunlar çarpma ve devrilmelere karşı geliştirilmiş olan üst korkuluklardır. Üst korkuluk devrilme esnasında operatörün forklift altında ezilmesini engellemek maksadıyla kullanılmaktadır. Devrilme durumlarında operatörün forkliftten dışarı düşmemesi için emniyet kemeri kullanılmaktadır. Unutulmamalıdır ki çoğu zaman devrilen bir aracın içinde kalmak dışarı fırlamaktan daha iyidir.

Forkliftlerde, geri vitese takıldığında ses ile ikaz veren sistemler ve tertibatlar kullanılması iş kazalarının oluşmasını azaltmaktadır. İkaz sisteminin sesi etrafta bulunabilecek kişiler tarafından kolaylıkla duyulabilecek kadar etkili olmalıdır.

İş bitirildikten sonra forkliftin yerinde sabit ve emniyetli bir şekilde olduğun tespit edilebilmesi için muhakkak park freni bulunmalıdır.

Çalışma sırasında dikkat çekmek ve diğer çalışanları uyarmak için forkliftte korna bulunmalıdır.

Operatörün yan taraflarını ve arkasını rahat görebilmesi için forkliftte yan ve gerektiğinde iç taraflarında aynalar bulunmalıdır.

Forklift ile çalışırken güvenlik ve iş verimi bakımından şu hususlara dikkat edilmelidir. Unutulmamalıdır ki güvenli çalışma iş kazalarını engeller ve işin verimini daima artırır.

Güvenli Çalışma Kuralları

Forklift üzerinde operatör dışında başka bir personel bulunmamalıdır. Operatör mutlaka belirli periyodik aralıklarla dinlenmeli ve bu esnada forklift kontrol edilmelidir.

Gece çalışmaları esnasında gerekli aydınlatma sistemi bulunması gereklidir.

Forkliftin ataşmanlarına tonajından fazla yük yüklenmemelidir.

Forklift çalıştığı esnada manevra yerlerinde ve malzeme altında kesinlikle personel bulunmamalıdır.

Forklift operatörün kendi başına yapamayacağı arızalar söz konusu ise mutlaka yetkili servise haber verilmelidir.

Forkliftin ikaz lambası yandığı zaman forklift derhal stop ettirilmelidir.

Forklift ile yük taşınırken yükün yerden yüksekliği 30 cm’yi geçmemelidir. Aksi halde yakıt sarfiyatı artar ve araç çekişten düşer.

Forklift ile yapılacak işlemler için kesinlikle meyilli alanlarda yükleme yapılmamalıdır.

EKİPMAN ADI	KONTROL PERİYODU(Azami Süre) (İlgili standardın ön-gördüğü süreler saklı kalmak koşulu ile)	PERİYODİK KONTROL KRİTERLERİ (İlgili standartlar aşağıda belirtilmiştir.)**
Asansör (İnsan ve Yük Taşıyan) (4)	Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl	31/1/2007 tarihli ve 26420 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör Yönetmeliği ile 18/11/2008 tarihli ve 27058 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliği’nde yer alan hususlar saklı kalmak kaydıyla TS EN 81–3, TS EN 13015, TS ISO 9386-1 ve TS ISO 9386-2, standartlarında belirtilen kriterlere göre yapılır.
Asansör (İnsan ve Yük Taşıyan) (4)	Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl	31/1/2007 tarihli ve 26420 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör Yönetmeliği ile 18/11/2008 tarihli ve 27058 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliği’nde yer alan hususlar saklı kalmak kaydıyla TS EN 81–3, TS EN 13015, TS ISO 9386-1 ve TS ISO 9386-2, standartlarında belirtilen kriterlere göre yapılır.
Yürüyen merdiven ve yürüyen bant	Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl	TS EN 13015 standardında belirtilen şartlar kapsamında yapılır.
İstif Makinesi (forklift, transpalet, lift)	Standartlarda süre belirtilmemişse 1 Yıl	TS 10689, TS EN 1757-2, TS ISO 5057, TS 10201 ISO 3184, TS ISO 6055, TS ISO 1074 ve FEM 4.004 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır.
Yapı İskeleleri(5),(6)	Standartlarda süre belirtilmemişse 6 Ay	TS EN 1495 + A2, TS EN 1808 ve TS EN 12811-3 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak ve EK- II’ nin 4 üncü maddesinde belirtilen hususlar dikkate alınarak yapılır.

(1) Vinçlerin periyodik kontrollerinde yapılacak olan statik deneyde deney yükü, beyan edilen yükün en az 1,25 katı, dinamik deneyde ise en az 1,1 katı olması gerekir. (2) Mobil kaldırma ekipmanlarının dışında kalan kaldırma ekipmanları için kararlılık deneyi ise gerek görüldüğünde ilgili standartlarda belirtilen kriterlere uygun olarak yapılır. (3) Kapasitesinin altında kullanılacak kaldırma araçlarında beyan edilen kaldırılacak azami yük görünecek şekilde işaretlenir. Beyan edilen yükün üstünde bir ağırlığın kaldırılmasının söz konusu olduğu durumlarda kaldırma aracı kaldırılacak yükün miktarı esas alınarak yukarıda belirtilen kriterler çerçevesinde teste tabi tutulmadan kullanılamaz. (Beyan yükü; kaldırma aracında işveren tarafından beyan edilen kaldırılacak maksimum ağırlıktır.) (4) Elektronik kumanda sistemi ile donatılmış kaldırma ve iletme ekipmanının periyodik kontrolünde makine ve elektrik ile ilgili branşlarda periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler birlikte görev alır. (5) İskelelerin periyodik kontrolleri mühendislik ve mimarlık fakültelerinden inşaat ve makine mühendisliği ile mimarlık bölümü mezunları makine ve inşaat teknikeri veya yüksek teknikerleri, gemi inşası işlerinde ise gemi inşaatı mühendisi tarafından yapılır. (6) İskeleler, üzerlerinde taşıyabileceği azami yük görünecek şekilde işaretlenir.

(**) Periyodik kontrol kriteri için referans olarak tabloda belirtilen standartlar örnek olarak verilmiş olup burada belirtilmeyen ya da Yönetmeliğin yayımı tarihinden sonra yayımlanan konuyla ilgili standartların da dikkate alınması gerekir.